Đề bài: Em hãy giải thích câu tục ngữ "Đói cho sạch, rách cho thơm"
Bài văn mẫu
Giá trị của một con người không được đánh giá bằng vẻ bề ngoài hay khối tài sản mà họ đang sở hữu mà được minh chứng bởi vẻ đẹp cốt cách ở bên trong. Cuộc sống với bao lo toan bộn bề với đầy rẫy những cám dỗ xấu xa, nếu không thực sự tỉnh táo và bản lĩnh con người rất có thể bị xa ngã, không bảo toàn được nhân cách phẩm chất mình. Câu tục ngữ “đói cho sạch rách cho thơm” vừa là lời khuyên răn vừa là lời cảnh tỉnh cho con người về cách sống, hãy sống sao cho không hổ thẹn với lương tâm và làm mất đi giá trị của chính mình.
Câu tục ngữ với hai vế đối rất chỉnh cùng những hình ảnh gần gũi quen thuộc đã nói lên bài học đạo đức sâu sắc được cha ông ta gửi gắm. “Đói, rách” vốn là từ ngữ chỉ việc ăn mặc không đầy đủ tươm tất của con người, là biểu hiện cụ thể nhất về sự khó khăn trong đời sống vật chất. Suy rộng ra đây là những hình ảnh tượng trưng cho cuộc sống éo le, khổ cực, bất hạnh của con người. “Sạch, thơm” là những tính từ nói về sự thơm tho, sạch sẽ trong cách ăn mặc của con người. Sống trong hoàn cảnh khốn làm sao ta có thể giữ cho mình được vẻ thơm tho, sạch đẹp. Câu tục ngữ có vẻ chất chứa đầy mâu thuẫn phải suy nghĩ kĩ lưỡng thì ta mới có thể nhận ra nội hàm sâu sa của nó. Thực tế, cuộc sống khốn khó, nghèo nàn có thể làm mai một đi vẻ bề ngoài của con người nhưng tận sâu bên trong đó là linh hồn, phẩm chất thì không gì có thể thay đổi. Đặt trong ý nghĩa sâu sa ấy, hai tính chất “sạch, thơm” nhằm hướng đến phẩm chất trong sạch lương thiện của mỗi con người. Từ đây, cha ông ta muốn khuyên răn con cháu dù sống trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ được lương tâm phẩm giá trong sạch, không làm điều gì khuất tất hổ thẹn với lòng mình.
“Đói cho sạch rách cho thơm” là quan niệm sống tốt đẹp đậm chất nhân văn của con người Việt Nam ta. Con người xem trọng nhau là ở cốt cách, phẩm chất. Một người nghèo nhưng không hèn chắc chắc sẽ được nể trọng hơn một kẻ vì cuộc sống giàu sang mà để nhân cách bị tha hóa. Xưa kia, trong xã hội phong kiến người nông dân bị chèn ép, bóc lột, kìm kẹp đến khốn cùng bởi sưu cao thuế nặng. Hoàn cảnh sống éo le đè nặng lên kiếp sống như thế nếu như không vững vàng giữ lấy phẩm chất thiên lương con người rất dễ cùng quẫn mà đi vào con đường tội lỗi. Câu chuyện về Chí Phèo từ môt người nông dân lương thiện bị cái nghèo đói, cái bất công phi lí đẩy vào con đường tù tội trở thành bóng ma làng Vũ Đại vẫn để lại trong ta nhiều ám ảnh. Sự tha hóa về nhân cách, không làm chủ được bản thân để cho cái xấu cái ác khống chế của Chí Phèo muôn đời bị lên án, phê phán. Ngược lại, Chị Dậu cũng là những người nông dân lâm vào cảnh bần cùng bởi sưu cao thuế nặng phải bán chó bán con nhưng chị vẫn giữ gìn cốt cách của một người phụ nữ nông dân kiên cường. Hay câu chuyện về Lão Hạc một con người hiền lành tự tôn tự trọng thà ăn củ khoai củ chuối qua ngày chứ quyết không bán đi mảnh vườn của con, vì lừa một con chó mà quyết tự lỗi bằng cái chết đau đớn. Những người như Chị dậu, Lão Hạc chính là tấm gương sáng về lẽ sống “đói cho sạch rách cho thơm” mà cha ông luôn khuyên răn nhắc nhở.
Trong xã hội ngày nay, cuộc sống công nghiệp hiện đại và phát triển hơn đời sống vật chất của con người cũng đầy đủ hơn, không còn phải ăn đói mặc rách. Tuy nhiên, những trở ngại trong cuộc sống, nhưng bế tặc trong công việc cũng còn rất nhiều. Con người trong xã hội mới cũng cần phải tỉnh táo để không đánh mất đi phẩm giá của chính mình. Không vì để đạt được mục đích mà nịnh hót người này, hãm hại người kia. Càng không vì đồng tiền, vì ham muốn cá nhân mà làm những việc xấu có ảnh hưởng tới tính mạng và cuộc sống của người khác như trộm cắp, cướp giật, buôn bán ma túy,... Ngoài ra mỗi chúng ta không chỉ trong sạch trong lối sống mà con người cần phải trong sạch trong nếp nghĩ. Không toan tính vụ lợi, không ích kỉ bon chen, dù hoàn cảnh ra sao cũng phải biết yêu thương, bao dung với mọi người. Là học sinh còn đang ngồi trên ghế nhà trường mỗi chúng ta cần phải biết tu dưỡng rèn luyện phẩm chất đạo đức, bắt đầu từ những việc làm thiết thực nhất như không quay cóp bài, không nói dối thầy cô, biết giúp đỡ, yêu thương bạn bè.
Câu tục ngữ “đói cho sạch rách cho thơm” vừa là lời khuyên răn vừa là lời nhắn nhủ tới tất cả mọi người về cách sống của mình. Đó là bài học nhân sinh về quan niệm sống phải biết giữ lấy phẩm chất, lương tri của mình dù ở bất cứ hoàn cảnh nào. Giá trị của con người bắt nguồn từ chính những lẽ sống như thế cho nên mỗi người cần phải trân trọng và gìn giữ nếp sống tốt đẹp của mình.